#RíomhNaG

Bhí seimineár poiblí ar an ríomhaireacht sa Ghaeilge ar siúl i mBaile Átha Cliath Dé Luain 8ú Bealtaine 2017. Bhailigh daoine ó saol na Gaeilge le chéile ar Champas na Naomh Uile de chuid Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath (DCU) i nDroim Conrach. Bhí meascán de mic léinn agus daoine a bhíonn ag obair, iad siúd go háirithe a mbaineann úsáid nuálaíoch as an ríomhaireacht ina gcuid oibre.
Seimineár poiblí ar an ríomhaireacht sa Ghaeilge, Fiontar agus Scoil na Gaeilge, DCU. Seoladh an leabhar An Ríomhaire Ilteangach, foilsithe ag Cois Life, údar: Michal Boleslav Měchura
Tar éis do Mhichal Boleslav Měchura, innealtóir ríomhaireachta agus údar an leabhair ‘An Ríomhaire Ilteangach’, an slua a fháiltiú chur sé eochairchainteoir an Ollamh Kevin P. Scannell i láthair, a thaistil ó Ollscoil Saint Louis i Meiriceá. Rinne Kevin Scannell cur síos ar struchtúr na Gaeilge mar bhuntáiste sa ríomh-theangeolaíocht.

Labhair Éamonn Ó Dónaill ansin faoi Gaelchultúr agus go háirithe an úsáid a mbaineann siad as ríomhaireacht i dteagasc na Gaeilge.

Chur Colm Ó Coisdealbha, ó Oifig an Choimisinéara Teanga, i láthair faoi cearta agus dualgais teanga. na dúshlán agus deacrachtaí a bhíonn acu, na scéimeanna agus eolas leictreonach go háirithe.

Thaispeáin an t-innealltóir Ciarán Ó Bréartúin (nascanna.com & scríobh.ie) an méarchlár d’Éirinn a d’fhorbair sé agus chur síos ar tíortha eile a mbíonn a méarchlár féin acu.

Ní amháin go raibh Ronan Doherty ag déanamh taiféad físeán agus ag cinntiú go raibh an ócáid beo ar Facebook CoisLife, is dearthóir suíomhanna gréasáin é agus rinne cur i láthair spreagúil faoina chuid oibre agus dearadh go ginearálta.

An t-aon bean amháin i measc na cainteoirí Neasa Ní Chiaráin, Coláiste na Tríonóide, a chur síos ar abair.ie agus go leor tograí eile ar bun acu!
Neasa Ní Chiaráin, Coláiste na Tríonóide, abair.ie
Cathal Convery, Foras na Gaeilge, foclóir.ie a meabhrú dúinn na buntáistí a bhaineann le foclóirí leictreonach seachas leabhair mór atá trom a chrochadh timpeall.

Is logánaitheoir bogearraí é Micheál Johnny Ó Meachair agus duine den meitheal ar a ghlaoightear an Ríomhacadamh. Ba iontach cloisteáil faoi an méid obair atá déanta agus ar bun ag an meitheal oibrithe deonach seo, ar son na teanga agus na ríómheolaíochta.

Ar dheiridh labhair Dr. Aodhán Mac Cormaic, Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta, ar Plean Digiteach don Ghaeilge: straitéis don todhchaí.

Seoladh leabhar Michal Boleslav Měchura ‘An Ríomhaire Ilteangach’ (foilsithe ag Cois Life) ansin mar chuid den ócáid.
Leabhar Michal Boleslav Měchura. An ríomhaire ilteangach
Is treoirleabhar atá ann don teicneolaíocht teanga atá dírithe ar an léitheoir ginearálta. Léitheoireacht riachtanach do gach duine a láimhseálann breis is teanga amháin ar an ríomhaire. Is féidir níos mó eolas a fháil agus é a cheannacht ó CoisLife.ie

Kevin Scannell

Tá Kevin Scannell luaite againn cheana agus ní iontas go bhfuil, cinnte beidh sé luaite arís agus arís eile! Cén fáth? Mar is iontach an obair atá déanta agus á dhéanamh aige ar son na teicneolaíochta agus ar son na Gaeilge go háirithe. Is buíochas le Kevin Scannell agus a chairde, An Riomhacadamh / An tAcadamh um Logánú, go bhfuil rudaí ar fáil dúinn, na Gael ar fad, trí ár dteanga. Cosúil le Mozilla Firefox, LibraOffice, Twitter, Skype agus níos mó, mar a chur Nascanna.com ar an eolas muid faoi. Baineann muid an-úsáid as An Gramadóir agus an Litreoir Gaeilge mar shampla!

Kevin Scannell – Cé hé?
Is Meiriceánach é Kevin a rugadh i mBostún, Massachusetts, de bhunadh Éireannach ar an dá thaobh. Dá bharr sin bhí cultúr na hÉireann an-tábhachtach i measc a mhuintire. Bhí cúpla focal Gaeilge aige nuair a bhí sé óg agus shocraigh sé í a fhoghlaim nuair a bhí sé níos sine. Rinne sé staidéar ar mhatamaitic in Institiúid Teicneolaíochta Massachusetts (MIT), áit a bronnadh BS ar i 1991. Fuair sé céim dhochtúireachta ó ollscoil California, Los Angeles, san matamaitic chomh maith.
An Ollamh Kevin ScannellCé go raibh sé sáite sa mhatamaitic, bhí suim aige sa Ghaeilge i gcónaí, agus go luath sa bhliain 2000 chinn sé ar iarracht a dhéanamh bun-uirlisí ríomhaireachta a fhorbairt don Ghaeilge. Ba chaitheamh aimsire é dó ag an am sin, ach atá níos mó cosúil le obair lánaimseartha anois agus an méid forbairt agus aistriúchán a bhíonn ar bun aige ó lá go lá.

Labhair muid leis an Ollamh Kevin Scannell ar Skype agus seo cuid den comhrá a bhí againn:

Buíochas le Kevin as labhairt linn ó Saint Louis, Missouri, áit atá sé ina Ollamh matamaitic agus ríomheolaíocht san Ollscoil ansin ó 1998.

Ní hí an Ghaeilge an teanga amháin a bhíonn sé ag obair uirthi – tá acmhainní á fhorbairt aige ar son mionteangacha ar fud an domhain, go háirithe na teangacha Ceilteacha eile, teangacha Bantúcha san Afraic agus teangacha Polainéiseacha.

“Creidim go láidir gur féidir an-tairbhe a bhaint as an teicneolaíocht agus as an nGréasán le mionteangacha a chosaint agus a chur chun cinn – agus seo é bunús m’oibre go léir.”

Tuilleadh eolas anseo agus is féidir Kevin @kscanne agus Acadamh Um Logánú @riomhacadamh a leanacht ar Twitter.

An tAcadamh um Logánú

Táimid ag baint úsáid agus tairbhe as sárobair An tAcadamh um Logánú, b’fhéidir i ngan fhios dúinn féin.. Cé hiad agus céard atá ar bun acu?

An tAcadamh um Logánú

Grúpa daoine ag aistriú bogearraí go Gaeilge. Tá an smaoineamh ag fás le cúpla bliain anois agus tá go leor aistriúchán cheana féin déanta. Tugadh an t-ainm Ríomhacadamh orthu, ó Eanáir 2017 a thosaigh siad go hoifigiúil ag tabhairt “An tAcadamh um Logánú” ar an meitheal seo.

Is iad Kevin Scannell agus Micheál Johnny Ó Meachair a chur tús leis ach is leis an meitheal ar fad an obair.

Labhair Teic na nGael le Micheál Johnny Ó Meachair chun níos mó eolas a fháil…

“Is meitheal daoine atá san Acadamh um Logánú, sin iad na daoine a bhíonn ag tabhairt faoin aistriúchán.”

Cé hiad na daoine atá ina bhall den meitheal seo?

“Daoine a rinne obair ach nach féidir leo obair a dhéanamh faoi láthair agus na daoine gníomhacha. Bíonn roinnt de na daoine gníomhacha sásta bheith ina dtionólaithe ar thionscadail freisin, is é sin, súil a choimeád ar chúrsaí don dtionscadal agus déanamh deimhin de go bhfuil dóthain cabhrach acu an tionscadal a choimeád chun dáta.”

Tá líon na mball fós á bheachtú. Tá tuairim is duine dhéag gníomhach, agus tuairim is cúigear nó seisear eile a d’fhéadfadh tuilleadh oibre a dhéanamh amach anseo.

Spriocanna acu:

  • Daoine a chur ar an eolas maidir le cad is logánú ann. Is é sin: Aistriúchán den chuid is mó; ath-innealtóireacht ar chodanna den chomhéadan; agus comhairleoireacht maidir le hathrú dathanna, pic, físeáin, agus le hábhar an bhogearra, sa chaoi go n-oireann sé do phobal na hÉireann, mar shampla: bhí samplaí cispheile i dtreoir Gmail, ach chuireamar samplaí iomána ina n-áit. Obair leanúnach atá sa logánú – cuirtear teaghráin (píosaí téacs) nua le bogearraí go tráthrialta.
  • Tá sé i gceist againn daoine a earcú. Thabharfaimis traenáil do na daoine seo agus bheadh ardán ann dóibh aitheantas a fháil as a gcuid oibre. D’fhéadfaí breathnú ar an obair mar portfóilió aistriúcháin fiú.
  • Obair logánaithe éagsúla a bhailiú le chéile le go n-aithneoidh eagraíochtaí (a dhiúltaigh dúinn cheana) an obair agus an saineolas atá againn i bpobal na Gaeilge.

Tuigtear dúinn go féidir leis a bheith deacair ar eagraíochtaí an ceangal idir tionscadail éagsúla a fheiceáil, mar sin, simpleoidh sé seo an scéal, go pointe.

  • Táimid ag iarraidh go mbeidh sé soiléir don phobal cé na bogearraí agus suíomhanna logánaithe a dtacaímid leo, agus cé na cinn nach raibh baint ar bith againn leo. Tá sé seo tábhachtach ó thaobh caighdeáin agus leanúnachais.

Bíonn sé deacair go leor ar an ngnáthdhuine earráid a thuiscint gan téarmaí aisteacha éagsúla a bheith sna haon cheann acu. Mar shampla, beimid ag tacú le logánú Mozilla, Twitter, agus Gmail ach ní thugaimid ár séala do Facebook ós rud é go bhfuil cur chuige éagsúil acu.

  • Bhíodh tionscadail logánaithe ag brath ar dhuine amháin, nó ar ghrúpa beag, chun an bun-aistriúchán agus an chothabháil a dhéanamh.

Is éard atá i gceist lena cothabháil ná cúpla míle teaghrán nua a logánú cúpla uair sa bhliain agus nuashonruithe á ndéanamh ar bhogearraí.

Ós rud é gur obair dheonach é seo, ní féidir le daoine tosaíocht a thabhairt don obair i gcónaí agus d’fhéadfaí gur gá do dhuine éigin éirí as an logánú go hiomlán, leis sin, go n-imeodh bogearra Gaeilge ó mhaith. Táimid ag iarraidh an baol seo a laghdú

An mbeadh spéis agaibh cloisteáil ó daoine eile ar mhaith leo cabhrú?

“Cinnte! Anuas ar na pointí sna spriocanna thuas, bíonn sé go deas aiseolas ginearálta a fháil ar an obair a rinneadh agus aiseolas a fháil ar mhianta an phobail. Féadfar aiseolas a sheoladh chugainn ar Twitter (@riomhacadamh) nó trí rphost a sheoladh.”

“Bíonn gach sórt duine ag teastáil!”

  • Daoine a bhfuil caighdeán ard Gaeilge acu agus a úsáideann ríomhaire go laethúil.
  • Daoine le craobhscaoileadh a dhéanamh ar bhogearraí. Bíodh go ndeireann tú le daoine mar gheall ar bhogearraí nó go gcabhraíonn tú le daoine bogearraí a shuiteáil, a shocrú, a úsáid, agus mar sin de, tá na haon ról tábhachtach.
  • Bíonn sé úsáideach scileanna ríomhchlárúcháin a bheith ag daoine, ach ní bhíonn sé riachtanach in aon chor. Déanann innealtóirí na n-eagraíochtaí féin an obair theicniúil go minic.

An mbaineann sibh úsáid as GitHub?

“Baineann baill áirithe den mheitheal úsáid as ach níl sé riachtanach. Bainimid úsáid as cúpla comhéadan aistriúcháin leis an ngnáthobair a dhéanamh, rud a fhágann go bhfuil sé an-éasca an obair a eagrú agus a chur i gcrích. Is iad sin Pootle, GoogleTranslatorToolkit, agus Transifex de ghnáth.”

“Bainimid úsáid as Pootle, GoogleTranslatorToolkit, agus Transifex de ghnáth.”

Ár mbuíochas le Micheál Johnny Ó Meachair as ucht a chuid ama agus saineolas a roinnt linn. Cuireann muid an-spéis san obair seo agus buíochas leo tá Gmail, Mozilla, Twitter agus tuilleadh in úsáid againn trí Ghaeilge. Eolas a bhí bailithe le chéile ag Nascanna.com mar a lua muid ar alt faoi le déanaí.

Nascanna . com

Cá as a tháinig Nascanna.com? An áit céanna as a dtáinig dúrud.ie agus scríobh.ie

Labhair Teic na nGael le Ciarán Ó Bréartúin, bunaitheoir an suíomh gréasáin.

Is i 2009 a bhunaigh sé (i bpáirtíocht le Seanán Ó Coistín ag an am) an suíomh gréasáin Nascanna.com

Bhí áiseanna agus acmhainní Gaeilge ar fáil cheana féin ach ní raibh fhios ag daoine fúthu. Bhí an-obair déanta ag Kevin Scannell agus bhí gá an scéal a scaipeadh. Bheartaigh siad an dea-scéal a thairiscint ar suíomh gréasáin tarraingteach.

Nascanna.com Text agus Logo

“Ní raibh daoine ar an eolas.”

Shocraigh Nascanna.com an eolas sin a scaipeadh agus daoine a thabhairt le fios go raibh Windows, Office, OpenOffice, Firefox agus eile ar fáil i nGaeilge. Bhí rogha ann. Tá rogha ann. Rogha Gaeilge agus obair buan ar bun chun cur leis ár gcuid roghanna an t-am ar fad.

D’iarr Teic na nGael ar Chiaráin faoi an tábhacht a bhaineann le teicneolaíocht a bheith ar fáil trí Ghaeilge agus eolas faoi teicneolaíocht a bheith trí Ghaeilge:

“Tá sé tábhachtach go mbeadh gach réimse den eacnamaíocht ag feidhmiú trí Ghaeilge. Seo cuid de.”

Cé gur acmhainn rítábhachtach an suíomh gréasáin seo, áis an-úsáideach agus furasta le húsáid. Faraor, níl aon uasdátú á dhéanamh ar an suíomh Nascanna.com (ná Scríobh.ie) Ach tá eolas luachmhar fós ar fáil orthu seo.

Mar a féidir a léamh ar stádas nascanna.com a scríobhadh mí Mheán Fómhair na bliana seo caite:

“Is dona linn an scéal seo, ach níl sé d’acmhainn againn cúram a dhéanamh díobh i láthair na huaire.”

Sé an trua seo cinnte, go háirithe mar nach raibh a leithéid ann roimhe agus tá éileamh ar an eolas fós. Tá feabhas ar na seirbhísí agus áiseanna Gaeilge atá ar fáil dúinn, ach mura bhfuil a fhios ag daoine fúthu…

“An-chuid oibre ag baint leis, agus easpa ama. An gnáthscéal. Bhí roinnt maoiniú ann ón Fhoras, ach níor mhair sé.”

Fuair na tograí seo roinnt áirithe cúnaimh ó Fhoras na Gaeilge thar na blianta ach ní raibh cúnamh ar bith ar fáil dóibh ó dheireadh 2014.

Theastóidh duine oilte a bheith ag obair (fiú go páirtaimseartha) leis na suíomhanna seo a choinneáil beo agus suas chun dáta. Bheadh an duine seo mar thacaíocht do na dhaoine ag obair go deonach agus bheadh gá le tacaíocht theicniúil. Is cinnte go bhfuil neart obair i gceist leis, ach, is fiú é…. Do bharúil?

 
scríobh.ie logo
www.scríobh.ie
eolas maidir leis na feidhmchláir agus na háiseanna ríomhaireachta eile atá ann do scríbhneoireacht na Gaeilge.

www.nascanna.com
eolas maidir leis na feidhmchláir agus na háiseanna ríomhaireachta ginearálta eile atá ann sa Ghaeilge

www.dúrud.ie
bainistithe ag saineolaithe i réimse na teicneolaíochta agus an aistriúcháin